Έναν εργασιακό μεσαίωνα ζουν περίπου 16 χιλιάδες ξένοι εργατες χωρίς τροφή, νερό και δικαίωμα εξόδου από τη χώρα στη Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα του Κόλπου, εγκαταλειμμένοι από τους εργοδότες τους
Όπως αποκάλυψαν νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα τα ξένα μέσα μαζικής ενημέρωσης, 7.700 Ινδοί και 8.000 Πακιστανοί εργαζόμενοι -κυρίως του κατασκευαστικού τομέα- έχουν αφεθεί κυριολεκτικά στην τύχη τους από τις εταιρείες στις οποίες εργάζονταν αλλά και τις κυβερνήσεις της περιοχής.
Οι εταιρείες έπαψαν να τους πληρώνουν εδώ και μήνες, καθώς η ύφεση στην περιοχή μείωσε δραστικά τις εργασίες τους και τα έσοδά τους. Σαν να μην έφτανε αυτό, εδώ και περίπου τρεις εβδομάδες σταμάτησε και η χορήγηση τροφής, καθώς λόγω οικονομικής στενότητας αρκετοί εργοδότες έκλεισαν τις κουζίνες στους καταυλισμούς των εργαζόμενων. Δεν υπάρχει ηλεκτρικό, ενώ και το πόσιμο νερό έχει αρχίσει να γίνεται σπάνιο είδος, καταγγέλλουν οι ξένοι εργάτες.
Βρόμικο νερό
Ο Khan όπως και χιλιάδες εργαζόμενοι από την Ινδία έχει να πληρωθεί εδώ και επτά μήνες. Ελλείψει αμοιβών και εμβασμάτων, οι οικογένειες αυτών των ανθρώπων πίσω στην πατρίδα αναγκάστηκαν να δανειστούν όλους αυτούς τους μήνες προκειμένου να τα φέρουν βόλτα. Περιμένουν ότι όταν οι ξενιτεμένοι τους επιστρέψουν στην πατρίδα θα καλύψουν τα χρέη της οικογένειας. «Πώς να επιστρέψω στην Ινδία χωρίς λεφτά;» αναρωτιέται όμως ο Khan.
Ακόμη όμως κι αν ήθελαν να επιστρέψουν απλήρωτοι στην Ινδία, δεν μπορούν, αφού η Saudi Oger κι οι άλλες εταιρίες δεν τους χορηγούν το απαιτούμενο πιστοποιητικό που δηλώνει ότι δεν έχουν αντίρρηση να φύγουν νόμιμα από τη χώρα.
Η ομηρία αυτή αποτελεί απόρροια του κυριολεκτικά απάνθρωπου τοπικού συστήματος ελέγχου Kafala, το οποίο καθορίζει τους όρους παραμονής των ξένων εργαζόμενων στη Σαουδική Αραβία. Το σύστημα δίνει απεριόριστες εξουσίες στους εργοδότες ενώ αφαιρεί βασικά ανθρώπινα δικαιώματα από τους εργαζόμενους.
Η βίζα εξόδου των ξένων εργαζόμενων από τις χώρες της περιοχής εξαρτάται αποκλειστικά από τους εργοδότες, οι οποίοι αρκετές φορές κρατούν παράνομα τα διαβατήρια. Αν οι επιχειρήσεις δεν θέλουν, οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να αλλάξουν δουλειά, δεν μπορούν να μετακινηθούν ή να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Αρκετές φορές οι επιχειρήσεις δεν υπογράφουν τα απαιτούμενα έγγραφα και έτσι οι εργαζόμενοι εγκλωβίζονται σε μια απίστευτη αιχμαλωσία. Ξεκρέμαστοι μένουν και όταν χάνουν τη δουλειά τους, καθώς μένουν de facto χωρίς τα αναγκαία για τη διαμονή τους έγγραφα.
Η δημοσιοποίηση της περιπέτειας των παραπάνω χιλιάδων εργατών στα ΜΜΕ κινητοποίησε τις επίσημες αρχές, οι οποίες αδιαφορούσαν. Η ινδική κυβέρνηση προχώρησε νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα στην αποστολή χιλιάδων μερίδων φαγητού στους εργάτες που λιμοκτονούσαν, ενώ ήλθε σε συμφωνία με την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας.
Η τελευταία δεσμεύτηκε ότι θα άρει τους σχετικούς περιορισμούς εξόδου από τη χώρα και ότι θα καλύψει με δικά της έξοδα τις βασικές οικονομικές ανάγκες των εργαζόμενων και το ταξίδι τους πίσω στην πατρίδα τους.
Εγκλωβισμένοι στον κύκλο χρέους του συστήματος Kafala
Επί της ουσίας αποτελεί ένα σύστημα ελέγχου. Είναι ένας τρόπος μεταβίβασης της ευθύνης και της εποπτείας των ξένων εργαζόμενων από τις κυβερνήσεις σε ιδιωτικές εταιρείες ή πολίτες.
Το σύστημα αυτό έχει τις ρίζες του στις παραδοσιακές ψαράδικες οικονομίες του Αραβο-Περσικού Κόλπου. Τότε, οι ιδιοκτήτες των πλοίων είχαν υπό την «αιγίδα» τους δύτες μαργαριταριών, χορηγώντας τους ύπνο και τροφή κατά τη διάρκεια της διαμονής τους μέσα στο σκάφος, ενώ κάλυπταν και τα έξοδα συντήρησης των οικογενειών τους.
Στο τέλος της περιόδου, οι ιδιοκτήτες αφαιρούσαν αυτές τις δαπάνες από τις αμοιβές των δυτών και τους πλήρωναν τα υπόλοιπα, αν περίσσευε κάτι. Στην πραγματικότητα, οι δύτες παρέμεναν εγκλωβισμένοι σε έναν συνεχή κύκλο χρέους.
Ανάλογη ομηρία βιώνουν όμως και οι σημερινοί εργαζόμενοι. Το σύστημα προσφέρει στις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τους εργοδότες απίστευτες εξουσίες.
Χωρίς την έγκρισή τους, οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να αλλάξουν δουλειά, να παραιτηθούν από την εργασία τους ή να αφήσουν τη χώρα.
Αν ένας εργαζόμενος αφήσει τη δουλειά του χωρίς άδεια, ο εργοδότης μπορεί να ακυρώσει την άδεια παραμονής του, καθιστώντας τον παράνομο στη χώρα.
Όσοι εργαζόμενοι χάνουν την άδεια διαμονής συχνά απελαύνονται, ενώ αρκετοί περνούν κάποιο καιρό στη φυλακή.
Το βασικό πρόβλημα αυτού του συστήματος είναι ότι ωθεί σε αυθαιρεσία των εργοδοτών, οι οποίοι αρκετές φορές παρακρατούν παράνομα τα διαβατήρια των υπαλλήλων τους ή δεν τους πληρώνουν.
Παράλληλα, στερεί από τους εργαζόμενους κάθε δυνατότητα αντίδρασης και διαμαρτυρίας. Ας σημειωθεί ότι η απεργία απαγορεύεται διά ροπάλου από τον νόμο στην περιοχή.
Ενδεικτική η περιπέτεια του Ινδού Gul Nawaz. Οταν προσπάθησε να αλλάξει εργασία, ο εργοδότης του τον κατέγραψε στους επίσημους καταλόγους ως χουρούμπ («δραπέτη» εργαζόμενο). Για να διευθετηθεί το πρόβλημα, ο εργοδότης απαίτησε από τον Nawaz 20.000 ριάντ (5.300 δολάρια).
Ο Nawaz τα πλήρωσε, αλλά όταν ο νέος εργοδότης του πήγε να τον καταγράψει στις σχετικές καταστάσεις, διαπιστώθηκε ότι η κατηγορία της «απόδρασης» ήταν σε ισχύ.
Όταν επικοινώνησε ξανά με τον παλιό του εργοδότη -που συν τοις άλλοις κρατούσε και το διαβατήριό του- αυτός του ζήτησε εκ νέου χρήματα.
Ο Nawaz πλήρωσε πάλι. Το ζήτημα δεν λύθηκε, ο πρώην εργοδότης ζήτησε κι άλλα χρήματα κι αυτός ξαναπλήρωσε. Στη συνέχεια ο πρώην εργοδότης έπαψε να απαντά στα τηλεφωνήματά του.
Σήμερα ο Nawaz είναι παράνομος χωρίς να έχει κάνει ποτέ κάτι λάθος. Δεν μπορεί να εργαστεί, δεν μπορεί να μετακινηθεί. Δεν μπορεί να στείλει χρήματα στην οικογένειά του, δεν μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη του, ενώ αρκετές μέρες κοιμάται νηστικός.