Μεγαλοπρεπής Αΐντα του Βέρντι στο Ηρώδειο
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ 7:54:00 μ.μ.
Το Φεστιβάλ Αθηνών ανοίγει τις πύλες του με Αΐντα από την Εθνική Λυρική Σκηνή και ο Ιταλός σκηνοθέτης Ενρίκο Καστιλιόνε εξηγεί τη σπουδαιότητα της
«Η Αΐντα την οποία παρουσιάζω στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, πρωτοπαρουσιάστηκε το 2009 στη σκηνή του αρχαίου θεάτρου της Ταορμίνας, που όπως και το Ηρώδειο είναι ένα από τα πιο ονομαστά θέατρα ελληνορωμαϊκής αρχιτεκτονικής της Μεσογείου. Να ανεβάζει κανείς ξανά μία παραγωγή που είχε σημειώσει τεράστια επιτυχία, όπως η πρώτη μου Αΐντα, αποτελεί πάντοτε πρόκληση συναρπαστική και είναι δύσκολο να επαναληφθεί ή και να ξεπεραστεί, ακόμα περισσότερο καθώς δίνει νέα προοπτική, προϋποθέτει νέες λύσεις, προκαλεί νέα συναισθήματα», δηλώνει αναλύοντας το μεγάλο σκηνοθετικό στοίχημα της περίφημης Αΐνταο Ενρίκο Καστιλιόνε.
Πρόκειται για μια νέα παραγωγή της Λυρικής που επέλεξε αυτήν την αξέχαστη όπερα με τις εμβληματικές άριες, τον έντονο εξωτισμό αλλά και το περίφημο θριαμβικό εμβατήριο για να ανοίξει τον κύκλο των παραστάσεων του Φεστιβάλ Αθηνών στο Ηρώδειο σε μουσική διεύθυνση Μύρωνα Μιχαηλίδη και Ηλία Βουδούρη και σκηνοθεσία Ενρίκο Καστιλιόνε. Όπως εξηγεί σχετικά ο σκηνοθέτης:
«Η Αΐντα είναι πάθος, είναι δράμα, είναι πάλη για την εξουσία, είναι μεγαλείο αλλά είναι εξίσου μία «όπερα δωματίου», όπως συχνά αρεσκόταν να λέει ο Τζουζέππε Βέρντι. Μία όπερα η οποία έχει διπλή ψυχή, μία χαμηλόφωνη που αποτυπώνεται στην ερωτική ιστορία ανάμεσα στην Αΐντα και στον Ρανταμές, με τον οποίο είναι επίσης ερωτευμένη η Άμνερις, και μία εξωστρεφή, η οποία εκπροσωπείται από τη μεγαλοπρέπεια του αιγυπτιακού πολιτισμού και εκφράζεται έξοχα από τον Βέρντι στη Β’ Πράξη, στη «σκηνή του θριάμβου». Δεν είναι εύκολο να αποδώσει κανείς αυτές τις δύο όψεις, ειδικά σε μία όπερα όπως η Αΐντα, ένα από τα δημοφιλεστέρα και πιο γνωστά έργα παγκοσμίως».
Για να προσθέσει: «Σε ένα ελληνορωμαϊκό θέατρο, όπως αυτό της Ταορμίνας, όταν σκηνοθετεί κανείς μία όπερα τόσο στενά συνδεδεμένη με τον αιγυπτιακό πολιτισμό το βασικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι το πώς να «υποδεχτεί» την Αίγυπτο των φαραώ σε έναν χώρο που δεν φέρει κανένα της στοιχείο. Πρόθεσή μου ήταν η παραγωγή να αποδίδει την εποχή των φαραώ με την μέγιστη λαμπρότητα. Έτσι, σχεδίασα μία μεγάλη πυραμίδα, σύμβολο της αρχαίας Αιγύπτου, η οποία αγκαλιάζει όλη τη σκηνή, μία πυραμίδα, μία πλατιά πυραμίδα στην οποία ξετυλίγεται η δράση των τεσσάρων πράξεων της όπερας του Βέρντι. Όμως, αυτό δεν αρκούσε προκειμένου να αποδοθεί η αρχαία Αίγυπτος με όλα της τα χρώματα και τη μεγαλοπρέπεια. Έτσι, εκτός από την πυραμίδα, σκέφτηκα μία διαμόρφωση η οποία θα «ντύνει» το εσωτερικό του θεάτρου με τα χρώματα, τις μορφές και τα σύμβολα της αρχαίας Αιγύπτου. Αυτό πραγματοποιήθηκε χάρη σε υψηλής ανάλυσης προβολές μιας σειράς εικόνων, που έχουν την ικανότητα να «μεταμορφώνουν» τα ερείπια του θεάτρου σε περιβάλλον αποκλειστικά αιγυπτιακό.Οι προβολές δημιουργήθηκαν ακριβώς με βάση τα δομικά στοιχεία του θεάτρου, τους κίονες, τι κόγχες, τις καμπύλες του, έτσι ώστε να μην προβάλλουν με τυχαίο και αδιάφορο τρόπο απλές εικόνες σε κάποιο μέρος του θεάτρου ή με βάση κάποια κορυφογραμμή. Δημιουργήθηκαν ώστε να «μεταμορφώνουν» έναν ελληνορωμαϊκό κίονα σε αιγυπτιακό, έναν ελληνορωμαϊκό τοίχο σε αυτόν του αυτοκρατορικού ανακτόρου της Αμνέριδας, αλλά επίσης «μεταμορφώνοντας» το εσωτερικό του θεάτρου σε μακριές δενδροστοιχίες με φοίνικες στις όχθες του Νείλου.
Θυμάμαι ακόμα τη συγκίνηση των θεατών, οι οποίοι απροσδόκητα βρέθηκαν στις όχθες του Νείλου ή στο παλάτι των φαραώ, ακριβώς επειδή χάρη στην τεχνολογία προβολών υψηλής ανάλυσης το αρχαίο θέατρο «μεταμορφώθηκε» στην αρχαία Αίγυπτο… και θυμάμαι την έκπληξη όσων με ρωτούσαν πως τα καταφέραμε να τοποθετήσουμε αιγυπτιακές κολώνες στο ελληνορωμαϊκό θέατρο.
Τα ίδια αυτά συναισθήματα, ακόμα πιο έντονα και δυνατά, ελπίζω να βιώσουμε και πάλι στο Ηρώδειο, όπου η πλατιά πυραμίδα στην οποία ξετυλίγεται η δράση και οι υψηλής ανάλυσης προβολές θα «μεταμορφώσουν» το Ωδείο σε αιγυπτιακό περιβάλλον και πιο συγκεκριμένα σε αυτό της Αΐντας του Βέρντι, προσφέροντας στον θεατή εφέ που θα τον εντυπωσιάσουν και θα εντυπωθούν στη μνήμη του.
Τα κοστούμια της Σόνιας Καμμαράτα υποβάλλουν με φαντασία και ταλέντο τις φορεσιές των αρχαίων Αιγυπτίων. Τα εξαιρετικής λεπτότητας ενδύματα της Αΐντας και της Αμνέριδας και οι ιδιαίτερα υποβλητικές στολές του Βασιλιά και του Αμονάσρο με το εντυπωσιακό παιχνίδι από κολάρα, φτιαγμένα με την τεχνική του μωσαϊκού από χιλιάδες πολύχρωμα κομμάτια γυαλί, τα οποία λάμπουν σε όλο τους το μεγαλείο, όλα αυτά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της πρότασης.
Σε αυτή την απολύτως αιγυπτιακή εκδοχή, τα πρόσωπα της όπερας κινούνται με μεγάλη ευκινησία, ζώντας τα πάθη, τις επιθυμίες, τα δράματα και τα όνειρά τους πάνω στο κατ’ εξοχήν σύμβολο της αρχαίας Αιγύπτου: την πυραμίδα. Μία πυραμίδα, η οποία στη Β’ Πράξη υποδέχεται τη μεγαλοπρέπεια του θριάμβου, όπως στην τέταρτη αποκαλύπτει την μικρή κλίμακα του τάφου, μέσα από την ίδια δομή. Μία ερωτική πρόκληση, αυτή της Αΐντας και του Ρανταμές, την οποία θέλησα να υπογραμμίσω από την πρώτη κιόλας εμφάνιση της Αΐντας στη σκηνή, κατά την Α’ Πράξη, ενώ είναι παρόντες η Άμνερις και ο Ρανταμές. Ένας έρωτας ανάμεσα στην Αΐντα και τον Ρανταμές, ο οποίος οδηγεί και τους δύο στο θάνατο, έναν οδυνηρό θάνατο, ο οποίος τους βρίσκει αγκαλιασμένους στο σκοτάδι του τάφου, κάτω από το βωμό της Αμνέριδας».
Ίνφο: Αΐντα, Όπερα σε τέσσερις πράξεις του Τζουζέππε Βέρντι, Ωδείο Ηρώδου Αττικού
10, 11, 12, 15 Ιουνίου 2016, στις 21:00, προπώληση εισιτηρίων στα ταμεία του Θεάτρου Ολύμπια, Ακαδημίας 59-61 και στα εκδοτήρια του Φεστιβάλ Αθηνών, Πανεπιστημίου 39
http://www.protothema.gr