Η βαριά ατζέντα του Σεπτεμβρίου

«Γυμνός» από παροχές θα ανέβει σε έναν περίπου μήνα στη ΔΕΘ ο Τσίπρας

Μετά και την επιτυχημένη έξοδο στις αγορές – τουλάχιστον σε επικοινωνιακό επίπεδο η κυβέρνηση πέτυχε αυτό που ήθελε, δηλαδή, ένα χαμηλότερο επιτόκιο σε σχέση με αυτό του Σαμαρά και του Στουρνάρα – οι τόνοι σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο θα αρχίσουν να κατεβαίνουν.

Με κλεισμένη τη δεύτερη αξιολόγηση, το επιτελείο στο Μέγαρο Μαξίμου θέλει οι επόμενες εβδομάδες να κυλήσουν χωρίς απρόοπτα και εντάσεις προκειμένου να ξεκινήσουν – μετά τις διακοπές υπουργών και πρωθυπουργού – οι προετοιμασίες για τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.

Η φετινή ομιλία δεν θα είναι καθόλου εύκολη. Τη στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας θα ανεβαίνει στο βήμα της ΔΕΘ, οι πολίτες θα παραλαμβάνουν τα εκκαθαριστικά της εφορίας δύο - δύο.
Το επιχείρημα ότι «βγήκαμε» στις αγορές θα έχει πλέον «παλαιώσει», πέραν του ότι οι πολίτες δεν θα δώσουν και ιδιαίτερη βαρύτητα στο ότι μειώσαμε το spread των ομολόγων κατά 0,3% για ένα κομμάτι δανείου που αντιστοιχεί στο 1% του συνολικού χρέους. Πόσω μάλλον που την ίδια στιγμή θα καλούνται να πληρώνουν φόρους 5 δισ. ευρώ ανά μήνα.

Καμία παροχή
Περιθώρια για παροχές δεν υπάρχουν. Η εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού φέτος δεν αφήνει τα περυσινά περιθώρια. Πρώτον, διότι ο πήχης του πρωτογενούς πλεονάσματος έχει ανέβει υψηλότερα (από το 0,5% του ΑΕΠ πέρυσι στο 1,75% φέτος) και, δεύτερον, διότι οι δανειστές δεν θα επιτρέψουν φέτος εκπλήξεις αντίστοιχες με τις περυσινές (σ.σ.: βλέπε 13η σύνταξη στους συνταξιούχους, η οποία όμως δόθηκε εφάπαξ ενώ συνοδεύτηκε με μόνιμες περικοπές αποδοχών από το 2019).

Όσο για το επιχείρημα περί επιστροφής στην... κανονικότητα, έχει ήδη «θολώσει» μετά τα όσα συμφωνήθηκαν στο Eurogroup του Ιουνίου. Οι πολίτες έχουν κατανοήσει ότι, ακόμη και αν τελειώσει το τρίτο μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018, για την περίοδο 2019-2022 τους περιμένει ακόμη ένα πακέτο μέτρων συνολικού ύψους 4,5 δισ. ευρώ τουλάχιστον.
Τους πολίτες αυτό τους «πονάει» κατά κύριο λόγο: τα μέτρα. Και όχι αν υπάρχει μια υπογεγραμμένη σύμβαση με τους δανειστές ή αν η Βελκουλέσκου θα πιάνει... στασίδι στο Χίλτον ανά τρεις ή πέντε μήνες (κάτι άλλωστε που δεν έχει αποκλειστεί ακόμη για την περίοδο μετά το 2018). Μέχρι και το «καλό πακέτο μέτρων» των 4 δισ. ευρώ, δύσκολα θα το... υπενθυμίσει ο πρωθυπουργός στους πολίτες τον Σεπτέμβριο. Οι μνήμες από τα λεγόμενα του ΔΝΤ (σ.σ.: τα θετικά μέτρα δεν πρόκειται να ενεργοποιηθούν πριν από το 2023) θα είναι ακόμη πολύ νωπές.

Και να ήταν μόνον αυτά; Όλα της... ΔΕΘ δύσκολα. Πέρυσι, στη... φαρέτρα της κυβέρνησης υπήρχε και ένα επιχείρημα: «προστατέψαμε τις κύριες συντάξεις». Φέτος τι θα πει ο πρωθυπουργός; Ότι θα υπάρξουν συνταξιούχοι οι οποίοι, λόγω κατάργησης της προσωπικής διαφοράς αλλά και πληθωρισμού, θα φτάσουν να χάσουν τα επόμενα χρόνια μέχρι και το ένα τρίτο του σημερινού τους εισοδήματος;

Ποια ανάπτυξη;
Θα υποστηρίξει ότι η χώρα επιστρέφει στην ανάπτυξη; Η μεταβολή του ΑΕΠ κατά το πρώτο τρίμηνο ήταν ισχνή και δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς καθώς οι οριακές μεταβολές δεν γίνονται αντιληπτές από τους πολίτες, ειδικά σε περίοδο υψηλού... φορολογικού βαρομετρικού. Μια ελπίδα υπάρχει στο οικονομικό επιτελείο: ότι η ΕΛΣΤΑΤ θα ανακοινώσει μια πολύ θετική μεταβολή του ΑΕΠ την 1η Σεπτεμβρίου (σ.σ.: για τότε είναι προγραμματισμένη η ανακοίνωση της μεταβολής του ΑΕΠ κατά το διάστημα Απριλίου-Ιουνίου) δίδοντας έτσι στον πρωθυπουργό τη δυνατότητα να μιλήσει για επιστροφή στην ανάπτυξη στηριζόμενος όχι σε προβλέψεις αλλά σε απολογιστικά στοιχεία. Αν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δεν είναι τόσο ικανοποιητικά όσο περιμένουν στο οικονομικό επιτελείο, τότε και το επιχείρημα ότι η χώρα επιστρέφει στον ενάρετο δρόμο της ανάπτυξης θα παραμείνει αίολο.

Πληρώστε, πληρώστε

Ο Σεπτέμβριος δεν προσφέρεται για πρωθυπουργικές υποσχέσεις καθώς η ατζέντα είναι ήδη βαριά:
1 Περισσότεροι από έξι εκατομμύρια φορολογούμενοι θα πρέπει να πληρώσουν την πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ. Οι ιδιοκτήτες θα θυμηθούν την κυβερνητική δέσμευση (από το βήμα της ΔΕΘ και πάλι) ότι ο «ΕΝΦΙΑ είναι ένας άδικος φόρος ο οποίος δεν αλλάζει αλλά καταργείται» και θα εξοργιστούν βλέποντας ότι το ποσό που θα πρέπει να πληρώσουν δεν θα είναι καν ελαφρά μειωμένο σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό. Η μείωση της επιβάρυνσης δεν φαίνεται καν στον ορίζοντα.

Το 2018, ακόμη και αν αλλάξουν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων (που θα μειωθούν καθώς αυτό αποτελεί μνημονιακή δέσμευση) οι φορολογικοί συντελεστές του ΕΝΦΙΑ θα αυξηθούν για να μην μειωθούν οι φόροι. Όσο για την περίοδο 2019-2022, από τη στιγμή που δεσμευτήκαμε για παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξεως του 3,5%, είναι δεδομένο ότι περιθώρια για φορολογικές ελαφρύνσεις δεν θα υπάρξουν. Ακόμη και στο ιδανικό σενάριο που θα ενεργοποιηθούν τα «θετικά μέτρα»του 2020, οι ιδιοκτήτες των ακινήτων θα έχουν μια πολύ μικρή ελάφρυνση μερικών δεκάδων ευρώ.

2 Εκτός από τον ΕΝΦΙΑ, τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να καταβληθεί και η δεύτερη δόση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. Από μόνη της, η συγκεκριμένη υποχρέωση φτάνει στο 1,1 δισ. ευρώ, ποσό διόλου ευκαταφρόνητο δεδομένου ότι συγκεντρώνεται στις πλάτες όχι του συνόλου των φορολογουμένων αλλά μόλις 2,5 εκατομμυρίων. Στην Ελλάδα, φόρους πληρώνουν οι τέσσερις στους 10 και οι υπόλοιποι έχουν ή μηδενικό εκκαθαριστικό ή επιστροφή φόρου.

3 Ένα εκατομμύριο ελεύθεροι επαγγελματίες και επιτηδευματίες θα παραλάβουν τα «διορθωμένα» ειδοποιητήρια για την πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών. Για όσους... τόλμησαν να εμφανίσουν υψηλότερα εισοδήματα στις φορολογικές δηλώσεις του 2017, θα πρέπει να καταβληθούν αναδρομικά ασφαλιστικές εισφορές από τον Ιανουάριο του 2017. Και αυτό διότι, προς το παρόν, ο υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών έχει γίνει με βάση τα κέρδη του 2015 και όχι του 2016.

4 Ο εξωδικαστικός συμβιβασμός θα βρίσκεται πλέον σε πλήρη λειτουργία. Μπορεί η πλατφόρμα να ανοίγει την επόμενη εβδομάδα, ωστόσο, το κύριο κύμα των αιτήσεων αναμένεται από Σεπτέμβριο. Θεωρείται από τώρα δεδομένο ότι η στάση των τραπεζών θα σκληρύνει. Ακόμη και για όσους θα ακολουθήσουν τον δρόμο του εξωδικαστικού συμβιβασμού, οι τράπεζες θα θυμίσουν το δικαίωμά τους να αξιώσουν ακόμη και ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων, προκειμένου να ικανοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο για τις ανεξόφλητες υποχρεώσεις.

5 Το κουαρτέτο θα υπενθυμίσει και πάλι έντονα την παρουσία του από Σεπτέμβριο. Πριν καν ξεκινήσει η διαδικασία για την τρίτη αξιολόγηση, η Ελλάδα θα πρέπει να υλοποιήσει ένα «μικρό πακέτο» μέτρων προκειμένου να αποδεσμεύσει τη δόση των 800 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο θα διατεθεί για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου. Αναγκαστικά, μέσα στον Σεπτέμβριο θα πέσουν στο τραπέζι θέματα προς υλοποίηση, όπως η «μεταρρύθμιση» ολόκληρου του πλαισίου των κοινωνικών επιδομάτων. Αυτό είναι ένα από τα πιο «καυτά» θέματα της τρίτης αξιολόγησης καθώς η κυβέρνηση, πριν καν ξεχαστεί η κατάργηση του ΕΚΑΣ, της έκπτωσης των ιατρικών δαπανών κ.λπ., θα πρέπει να ανοίξει θέμα κριτηρίων χορήγησης των οικογενειακών επιδομάτων, των ποσών που εισπράττουν μαθητές και φοιτητές για τις μεταφορές, ακόμη και των αναπηρικών επιδομάτων.

Η διέξοδος

Με δεδομένο το βαρύ πλαίσιο με τις παραμέτρους που προαναφέρθηκαν, ο πρωθυπουργός αναμένεται να χτίσει μια «πολιτική» ομιλία με έμφαση στο τι μπορεί να γίνει στο δεύτερο μισό της κυβερνητικής του θητείας (άσχετα αν στο παρασκήνιο οργιάζουν τα σενάρια περί εκλογών μέσα στο 2018, ώστε μια κυβέρνηση με νωπή λαϊκή εντολή να αναλάβει την κρίσιμη διαπραγμάτευση σχετικά με το τι πρόκειται να γίνει μετά την έξοδο της χώρας στις αγορές).

Ο πρωθυπουργός δέχεται από τώρα εισηγήσεις να κινηθεί σε δύο μέτωπα:

Πρώτον να τονίσει με ακόμη περισσότερη έμφαση το τι σημαίνει έξοδος της Ελλάδας από τα μνημόνια. Οι πολίτες έχουν καταλάβει ότι τα μέτρα θα συνεχίσουν να πέφτουν βροχή μέχρι και το 2022. Το ζητούμενο είναι να κατανοήσουν ότι χωρίς τέταρτο μνημόνιο (αλλά μια άλλη συμφωνία που θα προβλέπει δικαιώματα και υποχρεώσεις της Ελλάδας, ειδικά σε ό,τι αφορά το χρέος) η παρουσία των δανειστών θα γίνει πιο διακριτική και δεν θα χρειάζεται να... σταματά η χώρα κάθε φορά που θα φτάνουν οι αποστολές του ΔΝΤ, της ΕΚΤ, της Κομισιόν και του EΜS στο Χίλτον.

Δεύτερον, να παρουσιάσει ένα «μνημόνιο εσωτερικού». Ένα πακέτο παρεμβάσεων που θα δείχνουν ότι κάτι αλλάζει στη ζωή του πολίτη, χωρίς αυτή η αλλαγή να συνδέεται με τις μνημονιακές υποχρεώσεις. Αυτό άλλωστε είναι και ένα σημείο κριτικής προς την κυβέρνηση για τα δύο πρώτα χρόνια διακυβέρνησης: ότι όλες οι πολιτικές που προχώρησαν συνδέονται άμεσα και έμμεσα με τις μνημονιακές υποχρεώσεις, ενώ όλες οι υπόλοιπες εξαγγελίες (περιορισμός φοροδιαφυγής, τάξη στον χώρο των ΜΜΕ κ.λπ.) έμειναν ουσιαστικά στα χαρτιά. Σε αυτό το επίπεδο, αναμένεται να εστιάσουν και όλοι οι υπουργοί της κυβέρνησης κατά τη διάρκεια των επόμενων εβδομάδων μέχρι τη ΔΕΘ. Θα πρέπει να παραδώσουν, ο καθένας στον τομέα του, έναν φάκελο με υλοποιήσιμες παρεμβάσεις οι οποίες θα φανούν στον πολίτη.

http://www.topontiki.gr