Μανώλης Κοττάκης
Η πιο συγκλονιστική στιγμή σε κάθε ματς του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος είναι η ανάκρουση των εθνικών ύμνων. Και με δεδομένη την εκπληκτική σκηνοθεσία των Γάλλων, οι οποίοι εστιάζουν στα πρόσωπα, στα χρώματα, στα χείλη, στις γκριμάτσες, στις κερκίδες, στους πάγκους, στις αγκαλιές και στα ενωμένα χέρια, μπορεί κάλλιστα να καταλάβει κανείς ότι το Euro εξακολουθεί να είναι αυτό που στα μικράτα μας ονομαζόταν «Κύπελλο Εθνών». Ναι, «Εθνών». Κι ας του άλλαξαν την ταμπέλα για λόγους εμπορικούς.
Εντάξει, δεν λέω, η παγκοσμιοποίηση ανακάτεψε κάπως τα πράγματα και τις φυλές, ώστε να βλέπεις Αλβανούς δεύτερης γενιάς να είναι μέλη της Εθνικής Ελβετίας, Τούρκους δεύτερης γενιάς να είναι μέλη της Εθνικής Γερμανίας, μαύρους-μέλη της «ξανθιάς» Εθνικής Ισλανδίας. Ωστόσο, ο εθνικός κορμός πουθενά δεν χάθηκε. Η δύναμη με την οποία ψάλλουν -καμιά φορά δακρύζουν κιόλας- τον εθνικό ύμνο της πατρίδας τους τα νέα παιδιά μας δείχνει ότι το μέλλον αυτής της ηπείρου είναι η πίστη στην πολυμορφία της, όχι ο συμβιβασμός με την τυραννία της ομοιομορφίας.
Προσέξτε τους Πολωνούς πώς τραγουδούν τον εθνικό ύμνο τους, σαν να μας λένε: «Δείτε μας, συνήλθαμε μετά το 1989, εδώ είμαστε, πάλι δυνατοί». Προσέξτε πώς τον τραγουδούν οι πανύψηλοι, μαχητικοί, σκληροτράχηλοι Ισλανδοί, που δηλώνουν παρόντες μετά τη χρεοκοπία των τραπεζών τους. Προσέξτε ακόμη πόσο συντεταγμένα τον λένε και οι Αλβανοί, που λυσσασμένα μάχονται στο χορτάρι και στην εξέδρα για να αποδείξουν ότι «δεν ήρθαμε τυχαία εδώ, δεν είμαστε οι τελευταίοι της Ευρώπης, ανήκουμε κι εμείς στην οικογένεια». Προσέξτε, τέλος, μεταξύ ποίων έγιναν τα επεισόδια στην αρχή: μεταξύ Αγγλων και Ρώσων, δηλαδή της περιφέρειας της Ευρώπης.
Αν παρατηρήσεις λοιπόν σωστά τις εξέδρες, τους πάγκους, το τερέν, τα ηρωικά τάκλιν, τον σταυρό που κάνουν κατά την είσοδο στον αγωνιστικό χώρο οι «αλλαγές» (είτε με τον ορθόδοξο τρόπο είτε με τον καθολικό), το καταλαβαίνεις εύκολα: το εθνικό φαινόμενο ζει, δεν είναι σε υποχώρηση. Η επίθεση της παγκοσμιοποίησης, αντί να το κάνει να εξασθενίσει, το ενίσχυσε. Καλοί είναι οι πανηγυρισμοί, δεν λέω, το ίδιο και οι προκρίσεις, αλλά, αν ήμουν πολιτικός ή κοινωνιολόγος, θα έριχνα άγκυρα στα γήπεδα, στα ξενοδοχεία, στις παμπ και στα ρεστοράν της Γαλλίας για έναν μήνα. Είναι από τις σπάνιες φορές που ευρωπαϊκοί λαοί συνυπάρχουν σε τόσο μεγάλο αντιπροσωπευτικό δείγμα εντός της επικράτειας μιας χώρας. Ακόμη πιο σπάνια είναι η ευκαιρία να ψηλαφίσεις συμπεριφορές, πρόσωπα, νοοτροπίες. Η πρώτη εντύπωση από μακριά, πάντως, είναι αυτή: αντέχουμε.
Μανώλης Κοττάκης